Sowia Góra

Sołtys:
Magdalena Suzańska-Biesiadka
Sowia Góra 2
64-400 Międzychód
tel. 663 717 699

Sowia Góra*

Śródleśna, letniskowa wieś sołecka z leśniczówką, położona 12 km na pn. od M-du przy drodze do Drezdenka, na pn. skraju gminy. Do 1793 r. była to wieś graniczna w Wielkopolsce. Na mocy traktatu wersalskiego od 1920 r. ponownie na rubieży Polski. We wsi znajdował się polski posterunek celny. Śladem granicy polsko-niemieckiej jest obecna granica gminy.

Nazwa wsi ma charakter topograficzny i niewątpliwie nawiązuje do ciągnącego się na pd. od S.G. pasma wysokich wydm. Ich kulminację stanowi Wielka Sowa, niem. n. Hoher Eulen Berg. Niewątpliwie ta właśnie góra dała nazwę wsi, zapisaną w akcie z 1702 r. jako Sowia Góra Olędry. W 1778 r. odnotowane zostały Olendry Ajlenbergskie. Później już słowo olędry opuszczano (w 1846 r. – Sowia góra). Niem. n. jest dosłowną kalką językową.

Olędry założono na obszarze należącym do Unruhów i wchodziły w skład dóbr m-dzkich. Najstarszy znany przywilej osadniczy wsi pochodzi z 16.02.1702 r. Z tą datą na ogół wiąże się założenie wsi. Wieś powstała prawdopodobnie w miejsce lub na gruntach zaginionej wsi Nowa Wieś. Miejscowość leży przy drodze kraj. nr 160 z Suchania przez Drezdenko i M-d do Miedzichowa. W końcu XIX w. biegła tędy poczta osobowa z M-du do Drezdenka. W końcu XIX w. poczta znajdowała się w Grotowie (pow. strzelecki).

Niewielka osada, otoczona lasami Puszczy Noteckiej, ma charakterystyczną dla wsi olęderskich zabudowę rozproszoną. W końcu XIX w. do Sowiej Góry należało 108 ha ziemi, w tym 48 ha gruntów ornych, 15 ha łąk i 26 ha lasu. W 1908 r. – 103,6 ha. W 1905 r. spisano tu 29 indywidualnych gospodarstw domowych. Osada zamieszkała jest głównie przez pracowników leśnych. Od 1945 r. znacznie się wyludniła, wiele gospodarstw wykupionych zostało na cele rekreacyjne.

W 1702 r. powstało tu 12 dymów, w 1837 r. było ich już 15 (z leśniczówką), w 1885 r. – 21 domów (z leśniczówką), w 1905 r. – 21; w 1945 r. zniszczonych zostało 5 budynków. W 1982 r. – 8 zabudowań. W 1837 r. doliczono się 109 dusz, w 1885 r. – 130 mieszkańców, w 1905 r. – 135, obecnie już znacznie mniej: w 1970 r.– 30 mieszańców, w 1978 r. – 61, ale w 1988 r. – tylko 24, w 2003 r. – 26. Do 1920 r. wieś miała charakter wybitnie protestancki. W 1885 r. mieszkało tu tylko 2 katolików, w 1905 r. nie było już ani jednego. Synod leszczyński kościoła protestanckiego 12.06.1777 r. potwierdził przynależność osady do gminy protestanckiej w M-dzie. Również w strukturze kościoła katolickiego był to obszar parafii św. Jana Chrzciciela w M-dzie. Od 1974 r. jest to parafia Niepokalanego Serca NMP w M-dzie. Osada nie miała własnego kościoła. Od 4.05.1890 r. nabożeństwa odprawiano w ewangelickiej szkole, którą założono ok. 1760 r. W końcu XIX w. uczyły się tu również dzieci katolickie.

Leśniczówka wspomniana została już w 1846 r. [Sowia góra p.l.]. Obecnie znajduje się na pd. krańcu wsi, przy drodze Drezdenko - M-d. W pobliżu leśniczówki rośnie pomnikowa sosna o obw. 220 cm. 

*opracowane na podstawie: "Monografia Międzychodu" Jerzy Zysnarski, lipiec 2005